De Europese Unie verkent met spoed nieuwe satellietopties voor militair en overheidsgebruik in Oekraïne. De inzet van SpaceX’ Starlink bleek cruciaal bij het faciliteren van snelle communicatie, maar tegelijkertijd ontstond er groeiende bezorgdheid over de afhankelijkheid van één privéleverancier. Nu richt Europa zijn blik op vier Europese satellietbedrijven, waaronder Eutelsat en SES, om een sterke en stabiele back-up te garanderen.

De vraag is of zo’n overstap realistisch en wenselijk is. Hoe gaan Europese overheden om met het kostenplaatje en de snelle leveringsbehoefte? En lost meer spreiding het fundamentele probleem op, of schuiven we daarmee alleen de verantwoordelijkheid door?

Het debat rond satellietonafhankelijkheid

De roep om Europese tech-soevereiniteit wordt steeds luider, vooral nu de spanningen tussen Washington en Kyiv oplopen. Dat de VS eventueel toegang tot Starlink zou kunnen beperken, zet de Europese politiek op scherp. Het idee dat één privébedrijf grootmacht kan spelen in conflictgebieden, strekt veel verder dan het slagveld; het raakt de kern van Europa’s digitale onafhankelijkheid. Tegelijkertijd rijst het dilemma of de EU voldoende slagkracht heeft om snel een eigen satellietinfrastructuur op te zetten of om bestaande private partijen sneller te ondersteunen.

Bovendien vragen critici zich af wie uiteindelijk de kosten draagt. Zowel nationale overheden als de EU-instellingen staan voor een keuze: investeren in bestaande, commerciële aanbieders of wachten op programma’s zoals IRIS², dat pas rond 2030 operationeel zal zijn. Sommigen vinden het onverantwoord om te blijven vertrouwen op één Amerikaans bedrijf, maar anderen waarschuwen voor overhaaste beslissingen en torenhoge investeringen. Hierdoor ontstaat een spanningsveld tussen het waarborgen van gedegen beveiliging en het beperken van financiële en politieke risico’s.

De belangrijkste zorg: afhankelijkheid van één speler

De voornaamste controverse die hieruit naar voren komt, is de vraag of het bestuur van een land bereid kan of mag zijn om de volledige communicatie-infrastructuur uit handen te geven aan één partij. Starlink zet de norm met duizenden satellieten en terminals in Oekraïne, maar critici wijzen op het risico: als commerciële belangen de boventoon gaan voeren, kunnen cruciale systemen van de ene op de andere dag op slot worden gezet. Volgens rapporten werden er al voorwaardes gesteld door Starlink rond het delen van Oekraïense grondstoffen, iets wat de kwetsbaarheid van deze samenwerking extra onderstreept.

Conclusie

Nu de EU en verschillende nationale overheden praten met Europese satellietaanbieders, wordt duidelijk dat men koste wat het kost wil voorkomen dat de communicatie-infrastructuur in buitenlandse handen blijft. De groeiende aandacht voor Starlink-alternatieven laat zien dat Europa probeert om zowel militair als economisch onafhankelijker te worden. Tegelijkertijd zorgt het format van private samenwerkingen voor veel discussie over financiering, snelheid van uitrol en controle. De conclusie is dat Europa een delicaat evenwicht moet vinden tussen opereren op korte termijn, terwijl er op lange termijn een solide, eigen satellietsysteem wordt ontwikkeld. Of dit snel genoeg lukt, moet de komende jaren blijken.

Feedback of een fout gevonden?
We doen ons best om accurate en actuele informatie te leveren. Zie je een fout of heb je een aanvulling? Laat het ons weten. We waarderen je input! 🚀